نشتی روغن از موتور؛ از کجا و چرا؟ بررسی جامع عوامل، محلها و راهکارهای رفع آن

مقدمه

روغن موتور یکی از حیاتیترین مواد مصرفی در خودرو است که نقش مهمی در روانکاری قطعات داخلی موتور، کاهش سایش، خنککاری و دفع آلایندهها دارد. هرگونه اختلال در سطح یا کیفیت روغن موتور میتواند به سرعت به خرابی قطعات داخلی منجر شود و هزینههای سنگین تعمیر را به همراه داشته باشد. از مهمترین مشکلاتی که باعث کاهش سطح روغن موتور و آلودگی محیط میشود، نشتی روغن است.

نشتی روغن موتور نه تنها میتواند موجب کاهش راندمان موتور شود، بلکه سلامت قطعات موتور را نیز تهدید میکند و حتی میتواند باعث آتشسوزیهای خطرناک شود. شناخت دقیق محلهای نشتی، دلایل فنی و مکانیکی آن و روشهای تشخیص و تعمیر، از اهمیت ویژهای برخوردار است. در این مقاله، به طور جامع و کامل به بررسی این موضوع پرداخته شده است.

1. تعریف نشتی روغن موتور و اهمیت آن

نشتی روغن موتور به معنای خروج غیرمجاز روغن از قسمتهای مختلف موتور به بیرون است که معمولاً به صورت قطرههای روغن زیر خودرو یا روغنریزی از محلهای مختلف موتور دیده میشود. نشتی روغن اگر به موقع تشخیص داده نشود، میتواند منجر به کاهش سطح روغن، افزایش اصطکاک و در نهایت آسیبهای جدی به موتور شود.

2. دلایل اصلی نشتی روغن موتور: از کجا و چرا؟

نشتی روغن موتور معمولاً به دلایل متنوعی از جمله فرسودگی قطعات آببندی، خرابی قطعات مکانیکی، عوامل نصب نادرست و عوامل محیطی رخ میدهد. در ادامه مهمترین و رایجترین دلایل نشتی روغن موتور به تفصیل بررسی میشود:

2.1 فرسودگی و خرابی واشرها و اورینگها

• واشر سرسیلندر (Head Gasket):
  این واشر به عنوان آببند بین بلوک موتور و سرسیلندر عمل میکند. فشار بالا، حرارت زیاد و استفاده طولانیمدت فشار را بر واشر افزایش میدهد و باعث ترکخوردگی، سوختگی یا لهشدگی آن میشود. نشتی روغن از اطراف واشر سرسیلندر یکی از جدیترین و پرهزینهترین مشکلات است که همراه با کاهش فشار موتور و گاهی مخلوط شدن روغن و آب خنککننده است.

• واشر درب سوپاپ (Valve Cover Gasket):
  این واشر در بالای موتور قرار دارد و به مرور زمان خشک، سخت و ترکخورده میشود. این مشکل باعث نشت روغن از اطراف درب سوپاپ به بیرون و در بعضی موارد چکه کردن روغن روی فیلتر هوا و قطعات دیگر میشود.

• واشر کارتل روغن (Oil Pan Gasket):
  واشر کارتل که در قسمت پایین موتور و زیر کارتل نصب شده است، با گذشت زمان تحت تأثیر ارتعاشات، ضربه و گرمای موتور میتواند ترک بردارد یا له شود. این موضوع باعث نشت قابل توجه روغن به زیر خودرو میشود.

• دیگر اورینگها و واشرهای فرعی:
  اورینگهای نازک لاستیکی و واشرهای کوچک در اتصالات مختلف مثل پمپ روغن، قاب تسمه تایم، دریچههای دسترسی و پلوسها نیز با گذشت زمان دچار خرابی شده و محل خروج روغن میشوند.

2.2 خرابی یا سفت نبودن پیچ تخلیه روغن (پیچ کارتل)

پیچ تخلیه روغن که برای تخلیه روغن موتور در زمان تعویض استفاده میشود، اگر به اندازه کافی سفت نشود یا واشر پلاستیکی آن فرسوده باشد، میتواند محل نشتی روغن باشد. ضمناً سفت کردن بیش از حد ممکن است باعث خوردگی رزوه و ایجاد ترک شود.

2.3 آسیب دیدن یا سوراخ شدن کارتل روغن

کارتل روغن در پایین موتور نصب شده و به علت قرار گرفتن نزدیک کف خودرو، در معرض برخورد با سرعتگیرها، سنگها یا جداول جاده قرار دارد. ضربات خارجی میتوانند باعث ترک، شکستگی یا سوراخ شدن این قسمت شوند که نشتی شدید روغن را به دنبال دارد.

2.4 خرابی کاسه نمدها (Oil Seals)

کاسه نمدها انواع مختلفی دارند که در اطراف محورهای دوار موتور نصب شدهاند، مانند:

• کاسه نمد میللنگ جلو و عقب:
  در دو طرف میللنگ قرار دارد و روغن را درون موتور نگه میدارد. فرسودگی، ترک یا لقی باعث نشت روغن در این نواحی میشود.

• کاسه نمد میلسوپاپ:
  اطراف میلسوپاپ نصب شده و نشت روغن در این قسمت نیز بسیار رایج است.

• کاسه نمد اکسلها و پلوسها:
  این قطعات نیز ممکن است باعث روغنریزی شوند که معمولاً با چرخش چرخها و حرکت خودرو بیشتر دیده میشود.

2.5 مشکلات نصب یا خرابی فیلتر روغن

فیلتر روغن یکی از بخشهای مهم سیستم روغنکاری است. در مواردی که فیلتر روغن به درستی سفت نشده باشد، واشر آن معیوب باشد یا فیلتر دارای نقص فنی باشد، روغن میتواند از اطراف فیلتر نشت کند. این مشکل معمولاً بعد از تعویض روغن و فیلتر بیشتر دیده میشود.

2.6 خرابی یا آسیب سنسور فشار روغن و سنسورهای روغن

برخی سنسورها مانند سنسور فشار روغن و دمای روغن در مسیرهایی نصب شدهاند که روغن از آن عبور میکند. اگر این سنسورها دچار ترک یا پوسیدگی شوند، محل نشتی روغن خواهند بود.

2.7 آسیب دیدن درب مخزن روغن و واشر آن

گاهی اوقات حادثه یا عدم بسته شدن صحیح درب مخزن روغن باعث ورود یا خروج روغن و در نتیجه نشتی میشود.

2.8 پر شدن بیش از حد یا استفاده نامناسب از روغن موتور

پر کردن بیش از حد روانکار یا استفاده از روغن غیر استاندارد با ویسکوزیته نامتناسب میتواند باعث فشار بیش از حد در سیستم روغنکاری شود که به نشت روغن از نقاط مختلف موتور منجر شود.

3. محلهای رایج نشتی روغن در موتور

• اطراف واشر سرسیلندر و محل اتصال آن به بلوک موتور

• زیر و اطراف درب سوپاپها

• پایین موتور و اطراف فیلتر روغن

• بخش ورودی و خروجی کارتل روغن

• اطراف کاسه نمدهای میللنگ و میلسوپاپ

• محل پیچ تخلیه روغن

• اطراف سنسورهای روغن و فشار روغن

4. علائم و نشانه های نشتی روغن موتور

• وجود لکههای روغن در زیر خودرو، به خصوص بعد از پارک کردن

• بوی سوختگی روغن در داخل کاپوت

• کاهش مکرر سطح روغن موتور در روغنسنج

• دود آبرنگ یا آبیرنگ از اگزوز (در صورت ورود روغن به محفظه احتراق)

• روشن شدن چراغ هشدار فشار یا سطح روغن روی داشبورد

• صدای ناهنجار یا ضربان غیرعادی موتور به دلیل کاهش روانکاری

5. روشهای تشخیص دقیق محل و علت نشتی روغن

• بازرسی بصری دقیق: تمیز کردن موتور و بررسی محلهای روغنریزی با چراغ قوه

• استفاده از پودر یا مایع UV: برای شناسایی دقیق محل نشت روغن تحت نور فرابنفش

• بررسی و تست واشرها و اتصالات: بازکردن و بررسی سلامت واشرها و اتصالات بحرانی

• تست فشار سیستم روغنکاری: بررسی نشتی در شرایط فشار بالا

• بررسی فیلتر روغن و پیچ تخلیه: اطمینان از سفت بودن و سلامت واشرها

• دیاگ تخصصی و تشخیص عیوب: در صورت وجود ارتباط با سنسورها

6. راهکارهای تعمیر و پیشگیری از نشتی روغن موتور

• تعویض به موقع واشرهای معیوب یا فرسوده مثل واشر سرسیلندر، درب سوپاپ و کارتل روغن

• تعویض کاسه نمدهای قدیمی و ترکخورده با نمونههای اصل و با کیفیت

• بستن صحیح و اصولی پیچ تخلیه روغن و فیلتر روغن به طوری که فشار و اندازه واشرها رعایت شود

• استفاده از روغن با کیفیت و مناسب مشخصات فنی موتور خودرو

• چک کردن و تعمیر یا تعویض سنسورهای دارای نشتی

• پرهیز از پر کردن بیش از حد روغن موتور

• سرویس و بازدید دورهای موتور و سیستم روغنکاری توسط تکنسینهای مجرب

• رعایت نکات فنی در تعویض روغن توسط افراد ماهر و استفاده از فیلترهای اصلی

نتیجهگیری

نشتی روغن موتور یک مشکل بسیار مهم، رایج و خطرناک در خودرو است که میتواند عملکرد موتور را شدیداً تحت تأثیر قرار دهد، باعث کاهش عمر قطعات و افزایش هزینههای تعمیرات شود. عمدهترین دلایل نشتی شامل خرابی واشرها، کاسه نمدها، شل بودن یا خرابی پیچ و فیلتر روغن، آسیب فیزیکی به کارتل و خرابی سنسورها است. تشخیص زودهنگام محل و علت نشتی، با استفاده از روشهای نوین و تجهیزات تخصصی، به حفظ سلامت و کارایی موتور کمک شایانی میکند.

استفاده از قطعات اصلی، استاندارد و هماهنگ با یکدیگر، تنها راه واقعی برای جلوگیری از یاتاقان زدن است. در فروشگاه مستر سوپاپ، همه قطعات با ضمانت اصالت، قیمت مناسب و مشاوره فنی ارائه می‌شوند تا با اطمینان، سلامت موتور خود را تضمین کنید.

برای اطلاعات بیشتر تماس بگیرید.