سگدست یک قطعه جدا نشدنی در خودرو به شمار میرود که وجود آن در هر ماشینی ضروری است. این قطعه در بخش جلویی خودرو قرار میگیرد و وظیفه آن انتقال وزن بدنه خودرو به زمین است. سگ دست نقش مهم و کاربردی در خودرو را بر عهده دارد. در این مطلب قصد داریم به طور کامل سگدست ر ا توضیح دهیم.
سگ دست چیست؟
سگدست خودرو (که به آن سگدست یا توپی چرخ نیز گفته میشود) یکی از قطعات مهم در سیستم تعلیق و چرخهای خودرو است. این قطعه به صورت یک محور فلزی کوتاه و مقاوم طراحی شده و نقش اتصال چرخ به سیستم تعلیق را بر عهده دارد. سگدست قطعهای کوچک است که قیمت ارزانی دارد و بیشتر وظیفه محوری در جلو بندی خودرو دارد. به این صورت که همچون یک لولا به اتصال دیسکهای ترمز و کمک فنر میپردازد و آنها را به هم مرتبط میکند.
برقراری تعادل در خودرو بستگی به عملکرد سیستم جلو بندی دارد که سگدست نقش مهمی را در این سیستم ایفا میکند.
سگدست خودرو کجاست؟
سگ دست خودرو یک قطعه فولادی بزرگ است که درست در پشت چرخهای جلو قرار دارد. برای دسترسی به سگ دست، چرخ ماشین را باز میکنیم و برای خارج کردن آن باید اتصالاتش را جدا کنیم.
این قطعه طبقهای بالا و پایین را به هم وصل میکند. علاوه بر این سایر اجزاء سیستم تعلیق خودرو مانند سیبک فرمان، توپی چرخ، بلبرینگ چرخ جلو و کالیبر ترمز دیسکی روی سگ دست ماشین سوار میشوند.
اگر میخواهید بدانید سوپاپ چیست و چه وظیفه ای دارد مقاله آن را مطالعه کنید.
انواع سگ دست خودرو
- معمولاً در خودروهای جلوبندی مستقل استفاده میشود.
- سگدست به فنر و کمکفنر متصل است و نقش تکیهگاه را دارد.
- طراحی ساده و سبک دارد و در خودروهای اقتصادی رایج است.
سگدست در سیستم تعلیق دو طبق
- در خودروهای اسپرت و لوکس استفاده میشود.
- سگدست به دو طبق (بالایی و پایینی) متصل است و کنترل بیشتری بر حرکات چرخ دارد.
- استحکام بالاتری دارد و هندلینگ بهتری ارائه میدهد.
سگدست در سیستم تعلیق چرخ متحرک
- بیشتر در خودروهای شاسیبلند و قدیمی استفاده میشود.
- سگدست به یک محور صلب متصل است و هر دو چرخ به هم مرتبط هستند.
تقسیمبندی بر اساس نوع اتصال
سگدست یکپارچه
- سگدست و بلبرینگ به صورت یک قطعه واحد ساخته میشوند.
- تعویض آن گرانتر است اما نصب سادهتری دارد.
سگدست جدا شونده
- بلبرینگ و سگدست به صورت جداگانه طراحی میشوند.
- در صورت خرابی، میتوان تنها بلبرینگ را تعویض کرد.
تقسیمبندی بر اساس نوع خودرو
سگدست خودروهای سواری
- وزن کمتر و طراحی جمعوجور دارد.
- جنس آن معمولاً از چدن یا فولاد آلیاژی است.
سگدست خودروهای سنگین
- مقاومت و ضخامت بیشتری دارد.
- گاهی از آلیاژهای فولادی سنگین ساخته میشود.
سگدست خودروهای اسپرت
- سبکوزن و مستحکم است (ممکن است از آلیاژهای آلومینیومی استفاده شود).
- دقت بالاتری در ساخت دارد تا هندلینگ بهتری ارائه دهد.
سگدستهای مخصوص
سگدستهای قابل تنظیم (Adjustable) در خودروهای مسابقهای برای تنظیم زوایای چرخ استفاده میشود.
سگدستهای تقویتشده (Reinforced) در تیونینگ خودروها به کار میروند.
انتخاب نوع سگدست به سیستم تعلیق، نوع خودرو و کاربرد آن بستگی دارد. در صورت خرابی، باید نمونه متناسب با مدل خودرو انتخاب شود. برای مطالعه انواع یاتاقان و علائم یاتاقان زدن مقاله آن را بخوانید.
وظیفه سگدست
سگدست یکی از قطعات حیاتی سیستم تعلیق و چرخها است که چندین وظیفه مهم را بر عهده دارد.
اتصال چرخ به سیستم تعلیق
سگدست مانند یک محور رابط بین چرخ و اجزای تعلیق (مانند طبق، کمکفنر و فنر) عمل میکند. در برخی سیستمها (مثل مکفرسون)، مستقیماً به کمکفنر متصل میشود.
تحمل وزن خودرو و نیروهای دینامیکی
وزن خودرو را روی چرخها نگه میدارد. نیروهای توقف، شتاب و پیچها را تحمل میکند. ضربات ناشی از دستاندازها را جذب میکند.
امکان چرخش آزادانه چرخها
با کمک بلبرینگهای نصبشده روی آن، چرخها را قادر میسازد تا به نرمی بچرخند. از اصطکاک بیشازحد جلوگیری میکند.
حفظ تراز چرخها
به حفظ زوایای کستر، کمبر و توئین کمک میکند. اگر سگدست خراب باشد، تنظیمات هندلینگ به هم میریزد.
انتقال نیرو از دیسک ترمز به چرخ
در برخی طراحیها، کالیپر ترمز به سگدست متصل است و نیروی ترمزگیری را منتقل میکند.
چه قطعاتی به سگ دست متصل می شود؟
سگدست (توپی چرخ) یکی از قطعات مرکزی در سیستم تعلیق و چرخ خودرو است که به چندین قطعه مهم متصل میشود. در ادامه، قطعات اصلی متصل به سگدست و نحوه اتصال آنها را بررسی میکنیم.
قطعات متصل به سگدست در سیستم تعلیق
طبقها
طبق بالا و پایین (در سیستمهای دو طبق مثل Double Wishbone)
طبق پایین (در سیستم مکفرسون)
وظیفه: انتقال نیروهای عمودی و جانبی به شاسی خودرو
کمکفنر و فنر
در سیستمهای مکفرسون، سگدست مستقیماً به ستون کمکفنر متصل است. در برخی طراحیها، فنر به صورت جداگانه روی طبق سوار میشود.
میلههای اتصال
- میلهی فرمان (Tie Rod): برای انتقال حرکت فرمان به چرخها
- لینک تعادل (Stabilizer Link): کاهش چرخش بدنه در پیچها
قطعات متصل به سگدست در سیستم چرخ و ترمز
بلبرینگ چرخ
داخل سگدست نصب میشود و امکان چرخش نرم چرخ را فراهم میکند
روتور ترمز و کالیپر
دیسک ترمز معمولاً به فلنج سگدست بسته میشود.
کالیپر ترمز نیز روی سگدست سوار میشود.
چرخ
از طریق مهرههای چرخ به فلنج سگدست متصل میشود.
اتصالات در خودروهای دیفرانسیل جلو (FWD)
میلپلوس (CV Axle): در خودروهای دیفرانسیل جلو، میلپلوس به سگدست متصل میشود تا نیرو را به چرخ منتقل کند.
اتصالات در خودروهای مجهز به سیستم تعلیق چندلینکی
علاوه بر طبقها، ممکن است میلههای کنترل بیشتری به سگدست متصل باشند.
علائم خرابی سگدست
خرابی سگدست (توپی چرخ) میتواند بر عملکرد خودرو تأثیر جدی بگذارد و حتی منجر به تصادف شود. در ادامه، مهمترین نشانههای خرابی سگدست را بررسی میکنیم.
لرزش غیرعادی فرمان یا خودرو
اگر سگدست خراب باشد، ممکن است فرمان در سرعتهای بالا بلرزد یا حتی کل بدنه خودرو لرزش داشته باشد. این لرزش معمولاً با افزایش سرعت بیشتر میشود.
صدای تق تق یا غژغژ از چرخها
صدای تقتق هنگام عبور از دستانداز یا پیچیدن، نشانهای از فرسودگی بلبرینگهای سگدست است.
صدای غژغژ ممتد نیز میتواند نشانه خرابی بلبرینگ یا خشکشدن گریس آن باشد.
انحراف خودرو به یک سمت
اگر خودرو به یک طرف کشیده میشود، ممکن است سگدست در یک سمت خراب یا کج شده باشد. این مشکل معمولاً با تنظیم فرمان هم برطرف نمیشود.
سایش نامنظم لاستیکها
اگر سگدست خراب باشد، زاویه چرخها به هم میریزد و باعث سایش غیریکنواخت لاستیکها میشود.
مثلاً یک طرف آج لاستیک بیشتر از طرف دیگر ساییده میشود.
بازی غیرعادی چرخ
اگر چرخ بیش از حد معمول لق بزند (بهخصوص هنگام تکان دادن آن با دست)، احتمالاً سگدست یا بلبرینگ آن خراب است.
برای تست، میتوان خودرو را با جک بلند کرد و چرخ را از بالا و پایین تکان داد.
گرم شدن بیش از حد چرخ
اگر پس از رانندگی، چرخ یا سگدست داغ شده باشد، ممکن است بلبرینگ آن خراب یا گریسکاری آن کم باشد.
نشتی گریس یا خرابی گردگیر
اگر گردگیر سگدست پاره شده یا گریس آن نشت کرده باشد، گرد و غبار وارد بلبرینگ شده و باعث خرابی زودرس میشود.
چه کاری باید انجام داد؟
ساختار سگ دست به شکلی است که در حالت عادی نیاز به تعویض ندارد. یعنی لزومی نیست مرتبا آن را چک کنید؛ اما اگر به ماشین ضربه یا آسیبی وارد شد و با علائم خرابی سگدست مواجه شدید باید بدانید که زمان تعویض آن فرا رسیده است.
در صورت مشاهده این علائم، فوراً به مکانیک مراجعه کنید.
تعویض دیرهنگام سگدست خراب ممکن است منجر به قفل شدن چرخ یا انحراف شدید خودرو شود.
اگرچه این قطعه قیمت مناسبی دارد و هزینه تعویض آن خیلی به چشم نمیآید؛ اما سعی کنید یک قطعه با کیفیت، اصل و مناسب با مدل خودرو خود را تهیه کنید.
با این حال که سگدست یک قطعه کوچک در خودرو به شمار میرود و خیلی از رانندگان حتی از وجود آن با خبر نیستند؛ اما در عین حال ضروریترین و کاربردیترین قطعه در خودرو به محسوب میشود. به طوری که هیچ ماشینی بدون این قطعه نمیتواند حرکت کند.
در فروشگاه اینترنتی آقای سوپاپ خرید آسان لوازم خودرو با بهترین قیمت را تجربه کنید. جهت کسب اطلاعات بیشتر و ثبت سفارش با ما تماس حاصل نمایید.